Tagalog Newspaper Reader and a Brief Grammar of Tagalog Sound Changes Within A Word (Morphophonemic Alternations) Lavaro, Lorraine Joy. "Some Phonological Constraints in Tagalog" 1. VOWEL LOSS bigay + -an bigyan bili + -in bilhin bukas + -an buksan dala + -in dalhin kamit + ma--an makamtan kinig + pa--an pakinggan gawa' + -in gawin lagay + -an lagyan masid + CinV--an minamasdan sakay + -an sakyan sakit + na--an nasaktan sara + -an sarhan sunod + -an sundan 2. VOWEL LOSS PLUS CONSONANT LOSS (USUALLY GLOTTAL STOP) ka'in + -in kanin simula' + -an simulan 3. ADDITION OF N TO THE ROOT = N-INSERTION BEFORE SUFFIX <+N> kilala + -in kilalanin kuha + -in kunin halili + -an +M halinhan 'be relieved' pa'a + -an pa'anan 'on the feet' sarili' + -in sarilinin sarili' + ka--an +M kasarinlan talo 'vicorious' talunan 'loser' [Bloomfield] tawa + -an tawanan 'be laughed at' tawa + pag--anin pagtawanin 'be amused' ulo 'head' + -an ulunan 'on the head' 4. NASAL SUBSTITUTION = NASAL CHANGE + CONSONANT LOSS m/b bahala' + paNG--an pamahala'an m/b bayan + maNGVNG- mamamayan m/b bayani + naNGVNG- namamayani m/b buhay + maNG- mamuhay m/p palo' + maNG- mamalo' m/p pili' + maNGVNG- mamimili' m/p pahinga + paNGVNG- pamamahinga n/d da'ig + maNG- mana'ig n/s salita' + paNGVNG- pananalita' n/s sa'uli' + paNGVNG- panana'uli' n/s sira' + ma- + paNG- pananira' n/s silbi + naNGVNG--an paninilbihan n/t tagumpay + paNGVNG- pananagumpay n/t tali' + paNG- panali' n/t talo + paNG- panalo n/t tawag + naNG--an panawagan n/t tiwala' + paNGVNG--an pinaniniwala'an n/t tiyak + paNGVNG- paniniyak ng/' 'aso + maNG- mangaso ng/k kahoy + paNGVNG- pangangahoy ng/k kahulugan + naNGVNG- nangangahulugan ng/k ka'ilangan + maNGVNG- manganga'ilangan ng/k kalakal + maNGVNG- mangangalakal ng/k kontra + paNG- pangontra 5a. INSTRUMENTAL ADJECTIVES = NASAL ASSIMILATION m/b bansa + pang- pambansa m/b bata' + pang- pambata' n/d da'igdig + pang- panda'igdig n/l labas + pang- panlabas n/s samantala + pang- pansamamtala 5b. THE PREFIX SING- = NASAL ASSIMILATION ng/s bilis + (ka)sing- (ka)simbilis 5c. THE PREFIX SANG- 'one' = NASAL ASSIMILATION ng/d dali' + sang- sandali' ng/l libo + sang- sanlibo 6. WORD FINAL -H <+H> Tagalog words are neither spoken or written with the glottal fricative [h] word finally. However, an h does appear, when the suffixes -in or -an are attached to a root ending in a vowel (non-glottal stop). Notice the h insertion with the following suffixed roots +h basa 'read' + CV--in babasahin 'reading materials' +h sama 'accompany' samahan 'be accompanied' +h gulo 'confusion' guluhin 'confuse s.ol' 7. D AND R INTERCHANGE d/r dating darating d/r damay makiramay d/r dapat karapatan d/r hubad hubaran 8. PALATALIZATION <+Y> The dental obstruents [t], [d], and [s] palatalize to [ch], [j], and [sh] respectively, before a palatal glide [y] or its orthographic equivalent [an unstressed vowel i followed by the glide y] t/y tiyan 'stomach' chan s/y siya 'he/she' sha d/y dyus 'juice' jus d/y diyos 'God' jos d/y diyeta 'diet' je:ta d/y diyan 'there' jan They do not palatalize before a stressed vowel [i] t/i tíya ‘aunt’ tí:.ya 9. METATHESIS = sound switching In some instances, after vowel loss occurs, certain consonant clusters will metathesize (switch places): '/n 'alay + i- inialay '/n 'ulat + i- iniulat '/n ha'in + i- iniha'in h/n halili + -an +M halinhan 'be relieved' n/l sarili' + ka--an +M kasarinlan n/l lunod + ka--an kanluran n/m tanim + -an +M tamnan 'be planted' t/p atip 'roof' aptan 'have a roof put on' The infix metathesizes to ni- before an lateral, rhotic, or y: in/ni laba' + -an +M nilaba'an in/ni laba + -an nilabahan in/ni linaw + nilinaw in/ni luto' +M niluto in/ni retoke + niretoke in/ni yakap + niyakap 10. O AND U ALTERNATION o/u busog + -in busugin o/u durog + -in durugin o/u gulo' 'commotion' guluhin 'be troubled or molested' o/u hulog + -an hulugan o/u tapos 'finish' + -in tapusin 'finish it!' o/u tulog 'sleep' + -an tulugan 11. IMPORTANCE OF ACCENT IN DETERMININGDERIVATIONS AND WORDS Accent (including vowel length) plays a very important role in Tagalog as it can determine completely different words or derivations. DERIVATION CHANGES due to accent kaibigan [ka.’i.bí:.gan] ‘friend’ (penultimate) kaibigán [ka.’i.bi.gán] ‘desire; preference’ (final) káibigán [ká:.’i.bi.gán] ‘mutual consent’ (final + antepenultimate) kaíbigan [ka.’í:.bí:.gan] ‘sweetheart’ (penultimate + antepenultimate) LEXICAL CHANGES due to accent baga [bá:.ga] ‘glowing ember’ (penultimaten accent) bagá [ba.gá] ‘interrogative particle’ (final accent) bagà [bá:.ga’] ‘lung’ (penultimate accent + glottal stop) bagâ [ba.gá’] ‘breast tumor’ (final accent + glottal stop)